W 1357 r. Kazimierz Wielki w jednym ze swych dokumentów wymienia Grabissewo - villa in terra Lanciciensi, jako posiadłość arcybiskupstwa gnieżnieńskiego. Prawie pół wieku później, bo w 1400 r. Arcybiskup Dobrogost eryguje (ustanawia) altarię, czyli zapis na utrzymanie ołtarza w kolegiacie Łęczyckiej. Altaria ta była fundowana przez Mściszka (Mścisława) z Modlnej, łowczego łęczyckiego, który nadał jej w uposażenie wieś Grabiszewo. Był więc Grabiszew jedną z nielicznych wsi naszej gminy, własnością „duchowną". Jeszcze w wykazie do mapy Pertheesa (z końca XVIII w.) Grabiszew figuruje jako wieś kolegiaty. Zmiany nastąpiły z początkiem XlX w. 1827 r. Wieś rządowa Grabiszew liczyła 11 domów i 85 mieszkańców. Nigdy nie osiągnęła większego znaczenia. W końcu tegoż wieku nie wymienia się nawet liczby mieszkańców i domów. I to tyle o Grabiszewie. A może ktoś z jego mieszkańców podzieli się z nami ciekawostkami z ostatniego okresu. Zapraszam.
przepisał Dawid Karolak
W skład dzisiejszego sołectwa wchodzą dwie wsie: sołecki Wiktorów i Zimna Woda. Jak już wielokrotnie bywało, starsza jest ta druga. Wymienia ją spis z początków XIX w. Prywatna wieś Zimna Woda liczyła wtedy 1 dom i 11 mieszkańców. Pod koniec tego wieku wieś i osada wchodziły w skład dóbr Lućmierz. Wieś miała już 10 domów, 97 mieszkańcow oraz 73 morgi należące włościan, a osada liczyła 2 domy, 9 mieszkańców i 19 mórg dworskich. W tym samym czasie pojawia się folwark i wieś Wiktorów. Wieś liczyła 5 domów, 81 mieszkańców i 29 mórg. Folwark liczył mórg 188. Były dwa domy i 11 mieszkańców. Wchodził także w skład dóbr Lućmierzy.
W skład dzisiejszego Wiktorowa wchodzi jeszcze część o nazwie Stara Wieś. Na początku lat 70 w spisach nazw figurowało jeszcze określenie Wiktorowskie Parcele. Ta nazwa od 1977 r. już nie występuje.
przepisał Szymek Ślawski
Leżące pomiędzy starym Kwilnem i jeszcze starszym Besiekierzem Nawojowym, sołectwo Władysławów, jest, „przedszkolakiem” w stosunku do tych wspomnianych wsi . Nie wymieniają go statystyki nawet z początków XIX w. Dopiero w jego ostatnim dziesięcioleciu pojawiają się pierwsze informacje o obu wsiach wchodzących w skład dzisiejszego sołectwa, i tak: Władysławów, kolonia liczyła 26 domów, 239 mieszkańców i 539 mórg; Wały także kolonia, miały 6 domów i 56 mieszkańców. Należały do dóbr Rogóźno i najprawdopodobniej powstały w okresie po 1863r .
przepisał Marcin Zimoń
Wspomniałem już kiedyś w cyklu „Korzenie gminy” o atrakcyjności osadniczej tego rejonu gminy. Coś naprawdę musi w tym być, bo znów natrafiamy na wieś z bardzo starymi korzeniami. Już w okresie wpływów rzymskich tereny te były zasiedlone. Stwierdzono ponad wszelką wątpliwość, że „pramieszkańcy” tego rejonu trudnili się uprawą roli, garncarstwem i tkactwem. Następne informacje to dopiero rok 1827, było tu wtedy 20 domów i 255 mieszkańców „Słownik Geograficzny Królestwa Polskiego” nie podaje danych statystycznych z końca XIX w. natomiast zawiera informację, że nazwa pochodzi prawdopodobnie od nazwy wsi Brachowice i pierwotnie brzmiała Wola Brachowicka. Michałów, druga wieś w tym sołectwie jest o wiele późniejsza. W 1885 roku było tu 5 domów 27 mieszkańców i 76 mórg.
W nowszych czasach można wspomnieć właściciela folwarku - Ignacego Biernackiego, który w 1930 r. posiadał w Woli Branickiej 77 ha. Już na mapie Gilly’ego z 1802 r. widnieje młyn nad rzeczką Moszczenicą. Podobno nosił nazwę „Wygoda”. Słynął z wyrobu doskonałej, pszennej i żytniej mąki, dostarczanej do Łodzi i Zgierza. Podobno młyn spłonął pod koniec XIX w. Jego następca młyn a przynajmniej część nowego młyna w roku 1901 przemienił w szarpalnię szmat. Przed I wojną światową nastąpiła kolejna przebudowa. Wystawiono wtedy nowy, murowany budynek. Część jego zajmował młyn, a część szarpalnia. Ta ostatnia zlikwidowana została już po II wojnie. A może ktoś posiada więcej informacji o tych obiektach? Może istnieją zdjęcia? Bardzo proszę o kontakt z Muzeum Miasta Zgierza, ul. gen. H. Dąbrowskiego 21, tel. 716-37-92.
przepisała Ilonka Kobiela
Jasionka to jedna ze starszych wsi na terenie obecnej gminy Zgierz. Już w 1393 r. notowany jest „Petr Iasenski” , a w 1396 r. „Vetrzich de Iasonka” . W wieku XVI nazwa wsi brzmi „Yasonka” lub „Jasionka”. Była wtedy posiadłością Kraśnickich.
W roku 1827 w. Jasionka w parafii Modlna i powiecie zgierskim była własnością prywatną, liczyła 10 domów i 110 mieszkańców. W roku 1882 liczyła już 13 domów i 25 osad, ale już w gminie Biała i powiecie brzezińskim.
W okresie międzywojennym posiadłość ziemska w gm. Biała o pow. 293 ha była własnością Ksawerego Pniewskiego, przdsiębiorcy zgierskiego. Majątek ten zapisał on swej „wychowanicy” – Stanisławie, żonie oficera WP (pułkownika?) Stanisława Pomianowskiego. W czasie okupacji majątek miał podobno czterech różnych zarządców.
W opowieściach ludzi pamiętających te czasy powtarzają się nazwiska - Neuman, Kleinschmidt i Reinhold. Problemem w tym, że nazwiska zapamiętane są fonetycznie - Nejman, Klajszmit, Rajnhold. Na dobrą sprawę to dziś nikt nie wie, jak brzmiały naprawdę, a jest to przecież historia ostatnich kilkudziesięciu lat. Czwarte nazwisko jedni wymieniają jako Wincze - fonetycznie inni jako Hajne (też fonetycznie). Czy była to jedna osoba, a może zarządców było pięciu nie czterech? Podobne różnice tkwią w opowieściach o ostatnim zarządcy - Reinboldzie. Podobno wiosną 1944r. poszedł do wojska. Majątkiem zarządzała jego żona. Podobno chodziła z „knutem i pistoletem”. Jedni twierdzą, że miała dwie córki, inni, że tylko jednego syna.
Proszę zwrócić uwagę jak trudno jest pisać historię zwłaszcza najnowszą. A może ktoś w Jasionce spisze te dzieje? Jeszcze trochę i tych, którzy pamiętają nie będzie. Ta uwaga dotyczy przeszłości wszystkich wsi. Szanowni państwo, spisuję stare dzieje. To już historia. Jeżeli wy nie przekażecie następnym pokoleniom tej wiedzy, to będzie następna „biała plama”.
|
Wszelkie prawa zastrzeżone. |