W swej kilkuwiekowej historii, kościół szczawiński z górą przez jedno stulecie był zarządzany przez proboszczów - zakonników wywodzących się z klasztoru w pobliskich Łagiewnikach. W parafiach na ziemi zgierskiej to praktyka wyjątkowa i warta, jak sądzę, przypomnienia.

Stało się tak za sprawą decyzji, jaką podjął Ignacy Krasicki, znany powszechnie poeta, a ówczesny arcybiskup gnieźnieński.

On to, dokumentem wystawionym w Skierniewicach 2.05.1796 r. oddał parafię szczawińską pod opiekę, jak czytamy: „Przewielebnym i Nabożnym Ojcom Konwentu Łagiewnickiego Zakonu św. Franciszka Braci Mniejszych Konwetualnych i całemu temóż klasztorowi łagiewnickiemu, wraz ze wszystkimi tegoż kościoła dobrami, polami, łąkami, owocami, dziesięcinami, dochodami i wszelkimi przynależnymi prawami wraz z całym wyposażeniem... po wszystkie czasy”.

A czas ku temu był już najwyższy, bowiem tutejsza wspólnota religijna od 50 lat nie posiadała własnego proboszcza, dobra kościelne uległy zaniedbaniu, upadła szkółka parafialna, a sam Dom Boży pod wezwaniem św. Stanisława Biskupa Męczennika pozostawał w opłakanym stanie.

Decyzja arcybiskupa musiała być poprzedzona oczywiście zgodą króla pruskiego (1.01.1796), który posiadł ziemię zgierską na mocy III rozbioru, jak i też kapituły metropolitalnej gnieźnieńskiej, która wyraziła swą aprobatę pismem z dn. 7.04.1796 r. uwierzytelniony aż 20 podpisami jej członków.

Od pierwszych chwil franciszkanie, gospodarując w Szczawinie, wykazywali wielką aktywność w dziele budowy wspólnoty parafialnej, a duszpasterskie oddziaływanie łagiewnickiego klasztoru trudne jest nawet do przecenienia. Ojcowie, już na wstępie, w 1796 r., zadecydowali o rozpoczęciu budowy nowego, modrzewiowego kościoła, który ukończono w rewelacyjnie krótkim czasie już w następnym roku.

Budynek ten przetrwał aż do tragicznego pożaru świątyni w nocy 24.03.1987 r. Dawniej kryty gontem, później blachą, usytuowany w cieniu wysokich drzew, jeszcze długo pozostanie w ludzkiej pamięci i będzie się nierozerwalnie kojarzył z tą podzgierską wsią.

Stary, wiekowy kościół, wzniesiony ok. 1430 r., wówczas grożący już zawaleniem, rozebrano. Jest raczej pewne, że to właśnie z poprzedniego wyposażenia kościoła zachowały się 2 barokowe ołtarze, cudownie ocalone z płomieni. Niedawno pieczołowicie odrestaurowane, stoją dziś w bocznych nawach trzeciego w kolejności, murowanego kościoła w Szczawinie, zaświadczającego o ciągłości dziejów tej ziemi i mądrości kolejnych pokoleń jej mieszkańców.

Proboszczowie szczawińscy we franciszkańskich habitach to ludzie świtali, z wielką inwencją twórczą, oddani Bogu i Ojczyźnie, poważnie traktujący sprawy macierzystego klasztoru, jak i inkorporowanej parafii. Ich trud w ciężkim okresie niewoli całego narodu jest widoczny i dzisiaj po dwu wiekach. Aż trzykrotnie godność proboszcza pełnił ojciec Anastazy Stępiński, gwardian zakonu. Odwiedzając współcześnie klasztor warto pamiętać, że jego dziełem jest wolnostojąca dzwonnica, z której dobiega charakterystyczny głos łagiewnickich dzwonów, słyszany w promieniu wielu kilometrów.

Z końcem lat dwudziestych XIX stulecia, zgodnie z zarządzeniem ówczesnych władz, urządzili proboszczowie nowy cmentarz parafialny, oddalony o kilkaset metrów od kościoła, a mający sprostać potrzebom rozwijającej się w szybkim tempie parafii.

Warto dodać, że liczyła ona w 1850 r. 914 katolików. Franciszkanie cały więc czas zabiegali o właściwe wyposażenie kościoła w szaty i naczynia liturgiczne, lichtarze, dzwony. To właśnie ojciec Franciszek Tymiński siłami parafian dokonał pierwszego gruntownego remontu świątyni na 100 - lecie jej istnienia.

Proboszczowie w Szczawinie
/ojcowie franciszkanie/

Czas urzędowania
/dokumenty parafialne/

Czas urzędowania
/Schematyzmy Archidiecezji
Warszawskiej
za lata 1832 - 1900/

Publikacje Krzysztofa Wołowskiego.

Wszelkie prawa zastrzeżone.